HARMONİK ÖLÇÜMÜ VE RAPORLAMA

Elektrik ve elektronik cihazlarının müthiş bir hızla artması ile elektrik enerjisinin kalitesi günümüzde sıklıkla gündeme gelir olmuştur. Nitekim elektrik enerjisinin kalitesindeki önemli unsurlardan biri harmoniklerdir. Harmonik akım veya gerilimin saf sinüs eğrisinden uzaklaşmasıdır. En önemli harmonik nedenlerini sıralarsak;

 

• Güç elektroniği elemanları (Statik AC/DC güç dönüştürücüleri, doğrultucular)
• Ark ocakları ve elektroliz
• Elektronik balastlar
• Kesintisiz güç kaynakları
• AC Hız kontrol cihazlar.

 

Harmonik bir tesiste nelere yol açabilir?

 

• Elektrik güç sistemlerinde ek kayıpların oluşmasında
• Güç üretimi, iletimi ve dağımında kayıplara
• Gerilim düşümünün artmasına
• Toprak kısa devre akımlarının yükselmesine
• PLC ve otomasyon sistemlerinde arızalara
• Elektronik kartların yanmasına
• Röle sinyallarinin bozulmasına
• Kompanzasyon sistemlerindeki kondansatörlerin aşırı zorlanmasına
• Koruma sistemlerinin hatalı açmasına
• Mikroişlemcilerin hatalı çalışmasına
• Motorlarda ek gürültü ve yüklenmeye sebep olması
• Temel frekansta rezonans olayı olmadığı halde harmonik frekanslarında rezonans olayının meydana gelmesi.

 

HARMONİKLER NASIL ÖLÇÜLÜR?

 

Harmonik ölçümü her tesisin kaliteli bir elektrik enerjisine sahip olabilmesi için düzenli olarak yapılması gerekir. Birçok enerji kalitesi sorunu harmonik kaynaklı yaşanmaktadır. Uluslararası standartlar gereği gerilim için harmonik bozunumu %3, akım için %5 olarak belirlenmiştir. Türkiye’deki çoğu dağıtım sistemi tek fazlı ve dengesiz yüklerden oluşur. Bu yüzden her bir birincil fazın harmonik içeriği genelde farklıdır. Bu da 3 fazlı sistemlerin harmonik bozulmalarını ölçülmesini bir problem hale getirir. Çünkü her fazda dengesizlik seviyesi farklıdır.  Bunun için  iki farklı metot vardır.

 

• 3 faz ölçümü ayrı ayrı düşünülür. Bu metottaki potansiyel sorun bozunum oranın belirlenmiş sınırı hangi sıklıkla aşacağıdır.
• Ortalama bozunum oranı 3 fazın üzerindedir. Her fazın ölçümü tekil bozunum oranındaki örneklere katkıda bulunur. Bu yöntemin dezavantajı ise faz üzerindeki yüksek bozunum oranını diğer iki fazın düşük seviyede olması durumunda belirsizleştirmesidir. İkinci metot daha güvenlidir ve harmonik bozunum ölçümlerde kullanılır.

 

HARMONİK ÖLÇÜM RAPORU:

 

Harmonik ölçümü ile birlikte aşağıdaki değerlerde rapor olarak sunulmalı ve takip edilmelidir.

• Filtre gibi harmonik azaltıcı cihazlarının bakım periyodu. Bazı cihazların kurulu sabit cihazlar tarafından izlenmesi
• Şebekenin sorumlulukları
• Harmonik rezonansı engellemek
• Sisteme gelen yeni yükleri kaydetmek
• Yeni gelen yükleri analiz ederek mevcut problemin kötüleşmesini engellemek.

 

Enerji Piyasası Denetleme Kurumu (EPDK)  standartlarında Toplam Harmonik Gerilim Bozunumu (THDV) %3, Toplam Harmonik Akım Bozunumu (THDI) %8 altında olması gerektiğini, üzerinde olması durumunda kompanzasyonu sisteminde kullanılan kondansatörler ile rezonansa girerek hem kondansatörlere hem de sisteminizdeki diğer yüklere zarar verebilecek duruma gelmektedir.

 

Hem devlet kurumlarına hem de özel sektör kuruluşlarına gerilim ve akım harmoniklerinin sistemlerine zarar vermeden önce tespit edilmesinde ve var olan harmonik türlerine göre çözüm sunma hususunda “Harmonik Analiz Ölçme ve Raporlama” hizmeti vermekteyiz. Ölçüm sırasında kullanılan 3 Fazlı Enerji ve Harmonik Analizörü (HT Italia GSC60), Uluslarasarası **Accredia tarafından akredite edilmiş kalibrasyon laboratuvarları tarafından onaylanmıştır.

 

** Accredia, 765/2008 sayılı Avrupa Tüzüğü’nün uygulanmasında, belgelendirme, denetim ve doğrulama organlarının ve test laboratuarlarının yeterlilik, bağımsızlık ve tarafsızlığını belgelemek için İtalyan hükümeti tarafından belirlenen tek ulusal akreditasyon kuruluşudur.